Kalp Krizi Sonrası Bilmeniz Gerekenler
Sigara içenlerin kalp krizi geçirme riski içmeyenlere göre 2-3 kat daha yüksek. Bu yüzden biz sağlık profesyonelleri olarak kalp krizi sonrası yaşam tarzı değişikliklerinin ne kadar önemli olduğunu vurguluyoruz. Özellikle kalp krizi geçiren hastalarımızın iyileşme sürecini yakından takip ediyoruz.
Deneyimlerimize göre, hastaların günlük aktivitelerine dönüşü genellikle 2-6 hafta içinde gerçekleşiyor. Bununla birlikte, kardiyak rehabilitasyon programlarının bir parçası olarak uygulanan egzersiz eğitiminin, kalp hastalarının ölüm riskini yüzde 26 oranında azalttığını gözlemliyoruz. Bu nedenle rehabilitasyon sürecinde haftada en az 150 dakika orta yoğunlukta egzersiz yapmayı öneriyoruz.
Kalp Krizi Sonrası İlk Hafta
Kalp krizi sonrası ilk hafta, iyileşme sürecinin en kritik dönemlerinden biridir. Hastanede genellikle 2 gün ile bir hafta arasında kalınmalıdır. Bu süre, eğer komplikasyonlar yaşanırsa veya by-pass ameliyatı planlanıyorsa uzayabilmektedir.
Taburcu olunduğunda, hekim tarafından aksi söylenmedikçe yaklaşık 1-2 haftalık bir istirahat dönemi geçirilmesi gerekmektedir. Bu süre içinde vücudun toparlanmasına izin vermek çok önemlidir. İlaçların doktorun önerdiği şekilde kullanılması hayati değer taşımaktadır. İlaçları asla doktora danışmadan kesilmemeli veya değiştirmemelidir.
Taburcu olduktan sonraki ilk hafta içinde kontrol ziyaretinizi yapılması genellikle önerilmektedir. Bu kontrole gelirken kullanılan tüm ilaçlar yanınızda bulundurmayı unutmayın. Eczaneden aldığınız ilaçların reçetede yazılanlarla aynı olup olmadığını da mutlaka kontrol edin.
Kalp krizi sonrası ilk haftada şunlara dikkat etmelisiniz:
- Göğüs ağrısı veya nefes darlığı gibi şikayetler olursa hemen doktorunuza başvurun
- İlk hafta içinde uçakla seyahat etmekten kaçının
- Araç kullanmayı 1-2 hafta ertelemeniz önerilmektedir.
Bu dönemde korku, endişe, depresyon veya hastalığı reddetme gibi duygusal tepkiler yaşanılması da çok normaldir. Kademeli olarak yapacağınız kardiyak rehabilitasyon programları, bu duyguların üstesinden gelmenize ve kendinize olan güveninizi yeniden kazanmanıza yardımcı olacaktır.
Uzamış hastalık izni genellikle olumsuz etki yapmaktadır. Bu yüzden doktorunuzun onay verdiği hafif-orta düzeydeki fiziksel etkinlikleri yapmanız önerilmektedir. Bununla birlikte, ağır efor gerektiren bir işte çalışıyorsanız, işe ne zaman dönebileceğinizi mutlaka doktorunuzla görüşmelisiniz.
Kalp Krizi Sonrası İlk 30 Gün
Taburcu olduktan sonraki 15-20 gün içinde, şikayetiniz yoksa normal cinsel yaşamınıza dönebilirsiniz. Ancak kalp yetmezliği veya ciddi ritim bozukluğu gibi komplikasyonlar yaşadıysanız, mutlaka doktorunuzdan bilgi almalısınız. Özellikle dil altı nitrat ilaçları kullanıyorsanız, cinsel gücü artıran ilaçları kesinlikle almamalısınız. Bu kombinasyon ciddi tansiyon düşmesine ve hatta ölüme neden olabilmektedir.
İş hayatına dönüş konusunda, ritim bozukluğu veya kalp yetmezliği olmayan hastalarda genellikle taburcu olduktan 2 hafta sonra işe başlanabilmektedir. Ağır işlerde çalışıyorsanız, istirahat süreniz 4-6 haftaya kadar uzatılabilmektedir. Ayrıca bu dönemde:
- Taburcu olduktan 1-2 hafta sonra şehir içi araç kullanımına başlayabilirsiniz
- 2-3 hafta sonra uçak yolculuğu yapabilirsiniz
- İki hafta sonra hafif ev işleri yapabilirsiniz
Kalp krizi sonrası 30 günlük dönem, kardiyak rehabilitasyon için de idealdir. Düzenli fiziksel egzersiz, kardiyak ölüm riskinizi %26 oranında azaltabilmektedir. Başlangıçta hafif yürüyüşlerle başlayıp, haftada en az beş kez 30 dakikalık orta yoğunlukta egzersize kadar ilerlemeniz önerilmektedir.
Kalp Krizi Sonrası Tedavi Nasıl Olmalıdır?
Kalp krizi sonrası tedavi süreci, uzun vadede sağlığınızı korumak için hayati önem taşımaktadır. Akut koroner sendrom hastalarının taburculuk sonrası ölüm riski ve yeniden hastaneye yatış oranları oldukça yüksektir. Hastaların yaklaşık %10'u bir yıl içinde aynı şikayetlerle tekrar hastaneye başvurmaktadır.
İlaç tedavisi, tedavi sürecinin temelini oluşturmaktadır. Kan sulandırıcı ilaçlar (aspirin ve klopidogrel) yeniden kalp krizi geçirme riskini %25 azaltmaktadır. Bunlara ek olarak:
- Beta-bloker ilaçlar: Kalp atışını yavaşlatarak oksijen ihtiyacını azaltmaktadır.
- ACE inhibitörleri: Kalp performansı %40'ın altına düşen hastalarda kullanılmaktadır.
- Statinler: LDL kolesterol seviyesini 70 mg/dL'nin altına düşürmek için kullanılmaktadır.
- Nitratlar: Göğüs ağrısını hafifletmekte ve kalp damarlarını genişletmektedir.
Kalp krizi geçiren hastaların tedavi sürecinde psikolojik destek ve kardiyak rehabilitasyon programları önemlidir. Depresyon, miyokard enfarktüsü geçiren hastaların yarısında görülebilmektedir. Tedavi edilmezse enfarktüs riski artabilir. Kardiyak rehabilitasyon programları ise fiziksel, psikolojik ve sosyal iyileşmeyi destekleyerek hastaların günlük yaşamlarına dönüşlerine yardımcı olmaktadır. Ayrıca, kalp performansı düşük olan hastalarda kalp pili veya ICD gibi tedaviler önerilebilmektedir. Tedavi sürecinin başarıyla sonuçlanması için düzenli kontroller ve ilaç kullanımı da önemlidir.
Kalp Krizi Sonrası Yaşam Tarzı Değişiklikleri
Yaşam tarzı değişiklikleri, kalp krizi sonrası iyileşmenin en temel unsurlarından biridir. Sağlıklı bir yaşam için temel değişiklikler; sigaranın bırakılması, sıkı kan basıncı kontrolü, güvenli alkol kullanımı, beslenme düzenlemesi ve fiziksel aktivitenin artırılmasını içermektedir.
Sigara Kullanımı
Öncelikle, sigara kullanımının tamamıyla bırakılması gerekmektedir. Sigara içmek kalp krizi riskini 2-3 kat artırırken, bırakılması ikincil korunmada en etkili yöntemdir. Araştırmalar, sigarayı bırakan hastaların yaşam oranlarının, içmeye devam edenlere göre önemli ölçüde yükseldiğini göstermektedir.
Beslenme
Beslenme düzeninizi tamamen değiştirmelisiniz. Kalp sağlığını korumak için günlük kolesterol alımınızı 300 mg'ın altına (risk faktörleri varsa 200 mg/gün) indirmeniz önemlidir. Diyetteki toplam yağ miktarı enerjinin en fazla %30'unu oluşturmalıdır. Doymuş yağların yerine tekli doymamış yağları tercih edilmesi önemlidir.
Egzersiz
Bununla birlikte, düzenli egzersiz kalp krizi sonrası hayati önem taşımaktadır. Egzersizin düzenli yapılması kalp damar hastalıklarındaki ölüm oranlarını %20-30 azalttığı kanıtlanmıştır. Hedef, haftada en az 150 dakika orta şiddette egzersiz yapmaktır. Egzersiz şiddetiniz konuşabileceğiniz şekilde olmalı, nefesiniz tamamen kesilmelidir.
Kilo Kontrolü
Ayrıca, ideal vücut ağırlığınızı korumanız gerekmektedir. Vücut kitle indeksinin 25 kg/m²'nin altında olması önerilirken, bel çevresi erkeklerde 94-102 cm, kadınlarda 80-88 cm olarak belirlenmiştir. Araştırmalar, VKİ 20-25 kg/m² olanların en düşük ölüm riskine sahip olduğunu göstermektedir.
Stres Yönetimi
Stres yönetimi de kalp krizi sonrası yaşam tarzı değişikliklerinin önemli bir parçasıdır. Psikoterapi, meditasyon ve stres yönetimi teknikleri, duygu durum belirtilerini azaltabilir ve yaşam kalitenizi artırabilmektedir.
Kan basıncınızı düzenli olarak kontrol ettirin. Kalp krizi geçiren tansiyon hastalarında kan basıncı hedefi 140/90 mmHg'nin altında olmalıdır. İlaç tedavisinin yanı sıra tuz alımının kısıtlanması bu konuda yardımcı olacaktır.
Kalp Krizi Sonrası Günlük Yaşam
Kalp krizi sonrası günlük yaşama kademeli dönüş, psikolojik iyileşmenin önemli bir bileşenidir. Bu süreçte enerji yönetimi kritik olup, ilk haftalarda ağır ev işleri, mobilya taşıma gibi yoğun fiziksel aktivitelerden kaçınılmalıdır. Hafif işlerle başlanarak aktivite seviyesi kontrollü bir şekilde artırılmalıdır. Merdiven kullanımı sırasında yavaş hareket edilmeli ve gerektiğinde dinlenilmelidir. Sosyal yaşama dönüş, depresyon ve anksiyete riskini azaltmada etkilidir. Başlangıçta kalabalık, gürültülü ve aşırı sıcak veya soğuk ortamlardan kaçınılması önerilmektedir.
Seyahat planlamasında uzun araba yolculuklarında her 1-2 saatte bir mola vererek kısa yürüyüşler yapılmalıdır. Uçak yolculuğu için ise taburcu sonrası en az 2-3 hafta beklenmeli ve doktor onayı alınmalıdır. Seyahat sırasında ilaçların yanınızda bulundurulması ve en yakın sağlık kuruluşunun önceden belirlenmesi önem taşımaktadır. Ayrıca, uyku düzeni iyileşme sürecinin temel bir parçasıdır. Her gece 7-8 saat kaliteli uyku hedeflenmeli ve düzenli bir uyku programı sürdürülmelidir.