ST Yükselmesiz Miyokard Enfarktüsü (NSTEMI) Nedir?
Amerika Birleşik Devletleri'nde her yıl acil servislere gelen göğüs ağrılarının %15'i ST Yükselmesiz Miyokard Enfarktüsü(NSTEMI) ve diğer akut koroner sendrom vakalarından oluşmaktadır. Bu ciddi sağlık sorunu yıllık 1,5 milyon vakaya ulaşmaktadır. Her yıl ise yaklaşık 600 bin ölüme neden olmaktadır.
ST Yükselmesiz Miyokard Enfarktüsü (NSTEMI) Nedir?
ST Yükselmesiz Miyokard Enfarktüsü (NSTEMI), koroner arterlerin kısmen tıkanması sonucu oluşan bir kalp krizi türüdür. Bu durumda, kalbe giden kan akışı tamamen durmaz ancak azalır. NSTEMI'de tıkanıklık kısmi veya geçici olabilmektedir. Bu nedenle hasarın boyutu nispeten küçüktür.
NSTEMI, EKG'de ST segment yükselmesi görülmemesiyle karakterizedir. Bu durum, onu STEMI'den ayıran en önemli özelliktir. Elektrokardiyogramda değişikliklere neden olmayabilmektedir. ST depresyonu gösterebilmekte veya T dalga değişiklikleri görülebilmektedir. Bununla birlikte, kandaki kimyasal belirteçlerin yükselmesi kalp kasında hasar olduğunu gösterir.
Tanı sürecinde troponin I ve troponin T gibi kalp biyoişaretçilerinin seviyelerindeki artış, miyokard enfarktüsü varlığını gösterir. Semptomlarin ortaya çıkışının ilk altı saati içinde negatif olursa, 6-12 saat sonra biyobelirteçlerin tekrar ölçülmesi tavsiye edilmektedir.
Son yıllarda yapılan çalışmalar, NSTEMI'nin kararsız anjinadan daha çok transmural miyokard infarktüsüne benzediğini göstermiştir. Ayrıca, geçen yıllar içinde STEMI sıklığı azalırken, NSTE-AKS sıklığında bir artış dikkat çekmektedir. Hastane mortalitesi STEMI'de daha yüksek olsa da (%7'ye %5), NSTEMI hastaları genelde daha yaşlı ve diyabet gibi ek hastalıklara sahiptir.
Belirtileri ve Tanısı
ST Yükselmesiz Miyokard Enfarktüsü hastalarının başlıca belirtisi, genellikle göğüs ortasında hissedilen baskı veya ağırlık şeklindeki kalp ağrısıdır. Bu ağrı tipik olarak sol kola, boyuna, çeneye veya sırta yayılabilmektedir. Ağrıya sıklıkla terleme, bulantı, kusma ve nefes darlığı eşlik eder. Ayrıca, baygınlık, bilinç kaybı, uyuşma veya çarpıntı gibi semptomlar da görülebilmektedir.
Yaşlı hastalarda, kadınlarda, diyabet veya kronik böbrek hastalığı olanlarda atipik belirtiler daha yaygındır. Bu kişilerde epigastrik ağrı, hazımsızlık benzeri semptomlar veya sadece nefes darlığı şeklinde kendini gösterebilmektedir.
Tanı sürecinde, 12 derivasyonlu EKG çekilmesi ilk 10 dakika içinde yapılmalıdır. NSTEMI'de ST segment yükselmesi olmadan, ST çökmesi, bifazik T dalgaları veya T dalga inversiyonu görülebilmektedir. Wellens sendromu, sol ön inen arterde kritik darlık için spesifik olan V2-4'te ters veya bifazik T dalgalarını gösterir.
Kardiyak enzimlerden troponin I ve T, miyokard enfarktüsü tanısında altın standarttır ve genellikle semptomların başlangıcından 3-12 saat sonra yükselir. Ekokardiyografi, sol ventrikül fonksiyonunun değerlendirilmesi ve duvar hareket bozukluklarının tespiti için faydalıdır. Tanı ve risk değerlendirmesinde HEART ve TIMI gibi risk skorları da kullanılabilmektedir.
ST Yükselmesiz Miyokard Enfarktüsü Tedavi Yöntemleri
ST Yükselmesiz Miyokard Enfarktüsü tedavisi, hastanın risk faktörlerine göre belirlenmektedir. Temel olarak üç ana yaklaşım içerir. Tedavinin amacı koroner lezyonu stabilize etmek, iskemiyi azaltmak ve uzun vadede ikincil korumayı sağlamaktır.
Antiiskemik ilaçlar miyokardın oksijen ihtiyacını azaltmak için kullanılmaktadır. Beta blokerler, nitratlar ve kalsiyum antagonistleri bu grupta yer alır. Özellikle beta blokerler, tüm kontrendikasyonu olmayan hastalarda önerilmektedir. Bununla birlikte, nifedipin gibi dihidropiridinler beta blokerle kombine edilmedikçe kullanılmamalıdır.
Antitrombotik tedavi kapsamında aspirin yaşam boyu kullanılması gereken temel ilaçtır. P2Y12 inhibitörleri (tikagrelor, klopidogrel, prasugrel) trombosit agregasyonunu azaltmaktadır ve genellikle 12 ay süreyle kullanılmaktadır. 75 yaş altı hastalarda 180 mg tikagrelor, yaşlılarda 300 mg klopidogrel tercih edilmektedir.
Antikoagülan tedavi olarak düşük molekül ağırlıklı heparin (enoksaparin) 1 mg/kg subkütan 12 saatte bir uygulanır. Ayrıca, yüksek kanama riski olan hastalarda bivalirudin tercih edilmektedir.
İnvaziv yaklaşım açısından hastalar üç gruba ayrılmaktadır:
- Acil girişimsel tedavi (120 dakika içinde),
- Erken girişimsel tedavi (72 saat içinde)
- Konservatif tedavi.
GRACE risk skoru 140'ın üzerinde olan hastalara ilk 24 saat içinde erken invaziv yaklaşım önerilmektedir.ST Yükselmesiz Miyokard Enfarktüsü, erken teşhis ve tedavi ile hayat kurtarmaktadır. Düzenli sağlık kontrolleri ve yaşam tarzı değişiklikleri çok önemlidir. Miyokard enfarktüsü riski sigara içmemek, egzersiz, sağlıklı beslenme ile azalır. Tansiyon ve kolesterol kontrolü kalp sağlığı için gereklidir.