Kalp Hastalıkları: Nelerdir, Belirtileri, Tedavi Yöntemleri

Kalp Hastalıkları: Nelerdir, Belirtileri, Tedavi Yöntemleri

Kalp hastalıkları, dünya genelinde en yaygın ölüm nedenlerinden biridir. Kalbin yapısını veya işlevini etkileyen bu rahatsızlıklar, kan dolaşımını bozarak yaşam kalitemizi önemli ölçüde etkileyebilmektedir.

Kalp Hastalıkları Nedir?

Kalp hastalıkları, kalbin normal işleyişini ve kan dolaşımını olumsuz etkileyen çeşitli rahatsızlıkların genel adıdır. Bu hastalıklar, kalbin yapısında veya fonksiyonlarında meydana gelen bozukluklar sonucu ortaya çıkabilmektedir.

Genellikle damar tıkanıklıkları, kalp ritim bozuklukları, kalp kası zayıflaması ya da kalp kapakçığında meydana gelen sorunlardan kaynaklanır. Bunlar arasında koroner arter hastalığı, kalp yetmezliği, aritmi ve miyokardit en sık görülen türlerdir. Kalbin düzgün çalışmadığı durumlarda, vücutta çeşitli semptomlara neden olarak hayati riskler oluşturabilmektedir. Ayrıca, beslenme şekli, yaşam tarzı ve kilo gibi faktörler de kalp rahatsızlıklarının gelişiminde önemli rol oynamaktadır.

Kardiyovasküler hastalık olarak da bilinen bu rahatsızlıklar, dolaşım sistemini etkileyen herhangi bir hastalığı tanımlamaktadır. Özellikle kalp, beyin ve böbrek damarlarını etkileyen sorunlar bu gruba girmektedir. Tüm dünyada ölümlerin en büyük nedeni olan kalp hastalıkları, son yirmi yılda yüksek gelirli ülkelerde azalma gösterirken, düşük ve orta gelirli ülkelerde hızla artmıştır. Ne yazık ki bu hastalıklar, bazı durumlarda belirtiler göstermeden de ilerleyebilmektedir. Bu nedenle erken teşhis ve tedavi sayesinde hastalığın önüne geçilerek hayati açıdan fayda sağlanabilmektedir. Sağlıklı yaşam tarzını benimsemek, düzenli egzersiz yapmak ve düzenli kalp kontrolleri yaptırmak, kalbin sağlığını korumak için atılabilecek en önemli adımlardır.

Belirtileri Nedir?

Kalp hastalıkları, çeşitli belirtilerle ortaya çıkabileceği gibi bazen belirti göstermeden de ilerleyebilmektedir. Erken belirti tespiti olası risklerin önlenmesi açısından hayati öneme sahiptir.

En sık görülen belirtiler arasında;

• Göğüs ağrısı veya sıkışması
• Nefes darlığı
• Çarpıntı
• Bacak ve ayak bileklerinde şişme
• Halsizlik
• Aşırı yorgunluk
• Baş dönmesi
• Bayılma hissi
• Soğuk terleme
• Mide bulantısı

Ayrıca, fiziksel aktivite sırasında çabuk yorulma ve dayanıklılıkta azalma da kalp rahatsızlıklarının önemli göstergelerindendir.

Belirtiler hastalık türüne bağlı olarak da değişebilmektedir. Örneğin:

• Koroner arter hastalığında: Göğüste baskı hissi, sıkışma
• Kalp yetmezliğinde: Nefes darlığı, bacaklarda ödem, öksürük
• Ritim bozukluklarında: Düzensiz kalp atışı, çarpıntı, baş dönmesi
• Kalp kapak hastalıklarında: Nefes darlığı, göğüste rahatsızlık hissi

Bununla birlikte, kadınlarda kalp hastalıkları erkeklere göre daha farklı belirtiler gösterebilir. Göğüs ağrısı dışında, sırt ağrısı, çene ağrısı, mide bulantısı, aşırı yorgunluk gibi genel belirtiler daha yaygındır.

Dolayısıyla, bu belirtilerden herhangi birini yaşıyorsanız, özellikle de göğüs ağrısı gibi ciddi şikayetlerde, vakit kaybetmeden tıbbi yardım almak hayati önem taşımaktadır.

Kalp Hastalıkları Nelerdir?

Sağlık uzmanları, bu hastalıkları ortaya çıkış nedenlerine göre altı temel kategoriye ayırmaktadır. Bu sınıflandırma, tanı ve tedavi süreçlerinde doktorlara önemli yol gösterici olmaktadır.

Damar Hastalıkları

Koroner arter hastalığı ve miyokard enfarktüsü (kalp krizi) gibi kalp damarlarının daralması veya tıkanmasına yol açan rahatsızlıklar bulunmaktadır. Bu grup, tüm ölüm nedenleri arasında ilk sırada yer almaktadır.

Elektriksel Sorunlara Bağlı Hastalıklar

Kalbin elektriksel ileti sistemindeki bozukluklar nedeniyle oluşan atriyal fibrilasyon ve ventriküler taşikardi gibi ritim bozukluklarını kapsamaktadır. Bu tip hastalıklarda çarpıntı, baş dönmesi ve bayılma gibi belirtilerle kendini gösterebilmektedir.

Pompa İşlevi Bozuklukları

Kalbin kan pompalama görevini yeterince yerine getirememesi sonucu ortaya çıkan kalp yetmezliği yer alır.

Yapısal Bozukluklar

Mitral kapak yetersizliği ve atriyal septal defekt gibi kalp kapakçıklarında veya kalbin duvar yapısında doğuştan ya da sonradan gelişen sorunları içermektedir.

Kalp Kası Hastalıkları

Dilate kardiyomiyopati ve hipertrofik kardiyomiyopati gibi kalp kasının yapısını veya işlevini etkileyen rahatsızlıklar bulunmaktadır.

Enfeksiyon Kaynaklı Hastalıklar

Endokardit ve miyokardit gibi bakteri, virüs veya mantarların kalp dokusunda neden olduğu enfeksiyonlar yer almaktadır.

Kalp rahatsızlığı belirtileri türüne göre değişmekle birlikte, temel sınıflandırma şu şekildedir:

• Kardiyovasküler hastalıklar: Koroner kalp hastalığı, damar tıkanıklığı, yüksek tansiyon ve felç
• Konjenital (doğumsal) kalp hastalıkları: Doğumda görülen anomaliler
• Periferik damar hastalığı: Kan dolaşımını etkileyen sorunlar
• Valvül (kapak) hastalıkları: Kalp kapaklarının işlev bozuklukları

Teşhis ve Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Teşhis süreci genellikle hastanın tıbbi geçmişinin ve aile öyküsünün değerlendirilmesiyle başlamaktadır. Ardından fiziksel muayene sırasında kalp atışları dinlenmekte, kan basıncı ölçülmekte ve vücuttaki ödem, cilt renk değişiklikleri gibi belirtiler not edilmektedir. Laboratuvar testleriyle kolesterol, trigliserid düzeyleri kontrol edilmektedir. Troponin seviyelerine bakılarak, kalp kasının hasar görüp görmediğini belirlenmektedir. Kalp rahatsızlığı belirtileri tespit edildikten sonra şu görüntüleme yöntemleri uygulanabilmektedir:

• Elektrokardiyogram (EKG): Kalbin elektriksel aktivitesini ölçer.
• Ekokardiyografi: Kalp yapısını ve işlevini ultrason ile görüntüler.
• Stres testi: Kalbin egzersiz sırasında nasıl çalıştığını değerlendirir.
• Koroner anjiyografi: Kalp damarlarındaki tıkanıklıkları görüntüler.
• Holter monitörü: 24-48 saat boyunca kalp ritim hızını ölçer.

Kalp hastalığı tespit edildikten sonra tedavi yöntemleri, türüne ve ciddiyetine göre belirlenmektedir. Öncelikle yaşam tarzı değişiklikleri önerilmektedir. Düşük tuz, şeker tüketimi ve düzenli egzersiz bu sürecin önemli parçalarıdır. Ayrıca ilaç tedavisi de uygulanabilmektedir. Bunun yanında cerrahi müdahaleler de gerekebilmektedir. Koroner arter bypass grefti, anjiyoplasti ve stent yerleştirme, kalp kapakçığı onarımı veya değiştirilmesi gibi yöntemler yaygın olarak uygulanmaktadır. Minimal invaziv prosedürler arasında kateter ablasyonu ve transkateter aortik kapak yerleştirme gibi işlemler bulunmaktadır.

Her hasta için bireysel bir tedavi planı oluşturulması önemlidir. Kalp rehabilitasyonu kapsamında egzersiz eğitimi ve danışmanlık programları, hastaların kalp sağlığını iyileştirmelerine yardımcı olmaktadır. Tüm bu tedavilerin amacı, kalp hastalıklarının ilerlemesini durdurmak, semptomları hafifletmek ve yaşam kalitesini artırmaktır.