İskemik Kalp Hastalığı Nedir?
İskemik kalp rahatsızlığı dünya genelinde en sık ölüme neden olan hastalıklardan biridir. Kalbe yeterli kan akışı sağlanamadığında bu durum ortaya çıkar.
İskemik kalp hastalığı erkeklerde ve kadınlarda önde gelen ölüm sebebidir. Ancak erkekler bu hastalıktan kadınlara göre 5 kat daha fazla ölmektedir. 40 yaş sonrası bu hastalığa yakalanma riski erkeklerde yüzde 49, kadınlarda ise yüzde 32 olarak belirlenmiştir. Kardiyolojik bakış açısıyla hastalığın tanımından belirtilerine, teşhisten tedaviye kadar tüm yönlerini ele alacağız.
İskemik Kalp Hastalığı Nedir ve Nasıl Oluşur?
Kalbi besleyen koroner damarlarda daralma veya tıkanma meydana geldiğinde iskemik kalp hastalığı ortaya çıkar. İskemik kalp hastalığı, koroner kalp hastalığı olarak da bilinmektedir. Bu rahatsızlık, kalp yetmezliğinin etiyolojisinde vakaların 2/3'ünü oluşturarak en önemli faktör konumundadır.
İskemik durumunun temelinde damar sertliği (ateroskleroz) yatar. Bu süreçte, damar duvarlarında kolesterol ve diğer maddelerden oluşan plaklar birikir. Bunun sonucunda damarlar zamanla daralır ve kalbe giden kan akışı azalır. Kalp kasının ihtiyaç duyduğu oksijen ve besin maddelerinin yetersiz kalmasıyla dokuda hasar oluşur.
İskemik rahatsızlığı iki temel türde görülmektedir. Bunlar; stabil iskemik kalp hastalığı ve akut koroner sendrom bulunmaktadır. Stabil form, koroner arterlerin zamanla daralmasıyla karakterizedir. Akut koroner sendrom ise tıbbi acil durum yaratır. Plakların aniden yırtılmasıyla kan pıhtısı oluşmaktadır ve kalbe kan akışı engellenmektedir. Yüksek kolesterol, sigara kullanımı, hareketsiz yaşam tarzı ve diyabet gibi faktörler ateroskleroz gelişimini hızlandırır. Bu nedenle, risk faktörleriyle mücadele hastalığın önlenmesinde büyük önem taşır.
Belirtileri ve Tanısı
Göğüs ağrısı, İskemik kalp hastalığının en sık karşılaşılan belirtisidir. Bu ağrı genellikle baskı, sıkışma veya yanma şeklinde hissedilmektedir. Ayrıca boyun, omuz, çene ve kollara yayılabilmektedir. Ancak yaşlı hastalarda ve şeker hastalarında göğüs ağrısı olmadan da iskemik kalp hastalığı gelişebilmektedir. Nefes darlığı, çarpıntı, halsizlik, kollarda uyuşukluk ve güç kaybı diğer önemli belirtiler arasındadır. Bunun yanında baş dönmesi, bulantı, terleme ve bayılma da görülebilmektedir.
İskemik hastalığının tanısı için çeşitli yöntemler kullanılmaktadır. Elektrokardiyografi (EKG), kalbin elektriksel aktivitesini ölçerek anormal durumları gösterir. Ekokardiyografi (EKO), kalp yapısını ve işlevini değerlendirmek için ses dalgalarını kullanır. Test için hazırlık gerekmez ve kısa sürede tamamlanır. Efor testi, kalp damarlarındaki darlıkları belirlemede yardımcıdır. Koroner anjiyografi ise tanıda altın standarttır. Kasık veya el bileği atar damarından kalbe ilerletilen kateter yardımıyla yapılmaktadır. Miyokard perfüzyon sintigrafisi, kalp kasının beslenmesini inceleyerek damar tıkanıklıklarını belirler. Koroner BT anjio (sanal anjio) ise son zamanlarda popülerleşen ve koroner anjiografi sonrası en iyi sonucu veren tetkik olarak öne çıkmıştır. Özellikle girişimsel olmayan yöntemler arasında tanısal değeri en yüksek testtir.
Tedavisi ve Yaşam Tarzı
İskemik kalp hastalığı tedavisi, semptomları kontrol altına almak ve komplikasyonları azaltmak amacıyla uygulanır. Tedavi yöntemleri hastanın durumuna göre çeşitlilik gösterir. İlaç tedavisi, iskemik kalp hastalığı yönetiminde temel bir yaklaşımdır. Bunun yanında, tıkalı damarları açmak için anjiyoplasti ve stent uygulaması yapılabilmektedir.
Ciddi durumlarda, koroner arter bypass cerrahisi (KABG) tercih edilmektedir. Randomize çalışmalar, cerrahi tedavinin yaşam süresini uzattığını göstermiştir. Sol ana koroner arter hastalığı olanlar, KABG'den en çok fayda görenlerdir. Yaşam tarzı değişiklikleri tedavinin önemli parçasıdır. Dengeli beslenme, Akdeniz diyeti gibi kalp dostu beslenme modelleri önerilmektedir. Ayrıca, haftada en az 150 dakika orta düzeyde egzersiz yapılması tavsiye edilmektedir.
Sonuç olarak, iskemik kalp hastalığı önlenebilir bir sağlık sorunu olmaktadır. Risk faktörlerinin kontrol altında tutulması hayati değer taşır. Dengeli beslenme, düzenli egzersiz ve sigarayı bırakmak kalp sağlığınızı koruyacaktır. Ayrıca düzenli sağlık kontrolleri ile erken teşhis sağlanabilmektedir. Bütün bunlar göz önüne alındığında, kalp sağlığınız sizin elinizdedir.